Summertime sadness: Όταν το καλοκαίρι δεν φέρνει μόνο θετικά συναισθήματα

Δημοσίευση: 13.08.2017, 14:12
Τελευταία Ενημέρωση: 13.08.2017, 14:13

Το καλοκαίρι κατά πολλούς είναι η πιο όμορφη εποχή του χρόνου, μια εποχή που στο μυαλό πολλών σχετίζεται με στιγμές χαλάρωσης, ξενοιασιάς και ηρεμίας. Παρόλα αυτά, η νοοτροπία αυτή φαίνεται να μην ταιριάζει σε όλους, αφού σε ορισμένες περιπτώσεις το καλοκαίρι, όπως και κάθε εποχή, δίνει αφορμές για μεταβολές στη διάθεση που συνδέονται με την εκδήλωση αρνητικών συναισθημάτων και την επακόλουθη αύξηση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων. ..

Της Γκελερή Μαρίας – Δανάης, Κλινικής Ψυχολόγου, MSc*

Όταν το 2012 η γνωστή τραγουδίστρια Lana del Ray κυκλοφόρησε το κομμάτι Summertime Sadness  (καλοκαιρινή στεναχώρια), πολλού αναρωτήθηκαν πώς αυτή η εποχή μπορεί να συγχέεται, έστω και στα πλαίσια της τέχνης, με αρνητικά συναισθήματα. Ειδικά, για την Ελλάδα, το καλοκαίρι είναι εκείνη η εποχή που μπορεί να συσχετιστεί με μήνες ακμής, που άνθρωποι από όλο τον κόσμο προσέρχονται για να απολαύσουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Ο ήλιος, η θάλασσα, οι διασκεδαστικές στιγμές, οι μέρες χαλάρωσης και ηρεμίας ευνοούν την ανάταση της ψυχολογίας και  τονώνουν το ηθικό.  Για ορισμένους ανθρώπους όμως το καλοκαίρι επιφέρει ιδιαίτερα δύσκολα συναισθήματα και αρνητικές σκέψεις, που προκαλούν συμπτώματα κατάθλιψης τα οποία πολλές φορές δεν συνειδητοποιούμε εύκολα. Η δυσφορία αυτή ενισχύεται από το ένα ακόμη στοιχείο: το καλοκαίρι είναι η εποχή που αρέσει σε όλους!

Τι είναι η εποχική κατάθλιψη;

Οι μεταβολές στη διάθεση ανάλογα με την εποχή είναι ένα φαινόμενο που κλινικά έχει περιγραφεί ως Εποχική Κατάθλιψη ή Κατάθλιψη με Εποχικό Σχήμα ή Εποχική Συναισθηματική Διαταραχή (Seasonal Affective Disorder, SAD). Πρόκειται για μια ειδική μορφή κατάθλιψης, όπου τα συμπτώματα εκδηλώνονται κατ’ επανάληψη σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, είτε σταδιακά είτε όλα μαζί, επηρεάζοντας τη διάθεση, την συμπεριφορά, την όρεξη και τον ύπνο. Η πάθηση είναι σημαντικά συχνότερη στις γυναίκες με ποσοστό 70% σε σχέση με τους άντρες, ενώ εμφανίζεται συνήθως στις ηλικίες των 25 και 35 ετών και πιο σπάνια σε παιδιά και εφήβους.

Η Εποχική Κατάθλιψη έχει συσχετιστεί στο ευρύ κοινό με την κατάθλιψη που εμφανίζεται τους χειμερινούς μήνες και κυρίως την περίοδο των εορτών. Η χειμερινή μελαγχολία είναι η συχνότερη μορφή εποχικής κατάθλιψης και συσχετίζεται με την μειωμένη παραγωγή βιταμίνης D λόγω της έλλειψης φωτός. Ωστόσο, η εποχική θλίψη δεν αφορά μόνο τους χειμερινούς μήνες, καθώς περίπου μπορεί να παρατηρηθεί και τους καλοκαιρινούς μήνες στο 10% των πασχόντων.
 
Η θερινή μορφή της εποχικής κατάθλιψης έχει διερευνηθεί πολύ λιγότερο από την χειμερινή και ακόμα και στη σχετική βιβλιογραφία δεν διαχωρίζεται, αποτελεί όμως μια διακριτή κλινική οντότητα, όπως αναφέρει και ο γιατρός Ian A. Cook, διευθυντής του ερευνητικού προγράμματος για την κατάθλιψη στο UCLA. Η καλοκαιρινή κατάθλιψη εμφανίζεται συνήθως στο τέλος της άνοιξης και υποχωρεί με την έναρξη του χειμώνα. Κυρίαρχα συμπτώματα αποτελούν η θλίψη, το άγχος, η ευερεθιστότητα, ενώ επιπλέον παρατηρούνται αϋπνίες, υπερδιέγερση, μείωση της όρεξης, απώλεια βάρους και κοινωνική απόσυρση.

Πού οφείλεται η καλοκαιρινή κατάθλιψη;

Κλιματικές αλλαγές: Οι αλλαγές στο κλίμα με το πέρασμα από την μία εποχή στην άλλη φαίνεται μπορούν να προκαλέσουν θλίψη. Ιδιαίτερα η υπερβολική ζέστη είναι δυσάρεστη για πολλούς ανθρώπους, αφού κάνει την καθημερινότητα τους αποπνικτική, ενώ επιφέρει και σημαντική ψυχολογική και σωματική επιβάρυνση. Επιπλέον, η αύξηση της ζέστης σε συνδυασμό με την υγρασία προκαλούν ιδιαίτερη νωθρότητα συμβάλλοντας στη μείωση της διάθεσης.

Αναστάτωση του προγράμματος και έλλειψη ύπνου: Το καλοκαίρι παρατηρούνται μεγάλες αλλαγές στις συνήθειες μας. Η ανατροπή μιας καλοσχεδιασμένης καθημερινότητας συχνά  συνοδεύεται από άγχος και πίεση, αφού το άτομο δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στο νέο πρόγραμμα. Επιπλέον, λόγω της αυξημένης ηλιοφάνειας ο κύκλος του ύπνου διαταράσσεται, με αποτέλεσμα ο οργανισμός να επιζητεί λιγότερες ώρες ξεκούρασης. Η έλλειψη ύπνου συμβάλλει στην εμφάνιση καταθλιπτικών συμπτωμάτων.

Αυξημένες προσδοκίες: Το καλοκαίρι είναι η εποχή που όλοι περιμένουν στην διάρκεια του έτους, κάνοντας πολλές φορές σχέδια και προγραμματίζοντας δραστηριότητες και διακοπές. Άλλωστε, η απόλαυση των καλοκαιρινών διακοπών φαίνεται να είναι αυτό που όλοι περιμένουν από το άτομο. Έτσι, ασκείται τόσο από τους γύρω όσο και από το ίδιο το άτομο ιδιαίτερη πίεση, ώστε να μπορέσει να συμβαδίσει με το επιβεβλημένο ευχάριστο κλίμα, που οδηγεί σε ένα αυξημένο ψυχολογικό βάρος. Σε περίπτωση δε που τα πλάνα δεν επιβεβαιωθούν και υπάρξει απογοήτευση, το βαρύ συναίσθημα γιγαντώνεται ειδικά αν αναλογιστούμε και τον δύσκολο χειμώνα, που είναι σίγουρο ότι θα ακολουθήσει.

Εξωτερική εμφάνιση: Το καλοκαίρι είναι περίοδος που το σώμα μας αναδεικνύεται περισσότερο, ειδικά εφόσον το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας βρισκόμαστε στην παραλία. Η ανάδειξη του σώματος φέρνει όμως στην επιφάνεια και όλες τις ανησυχίες που σχετίζονται με την εικόνα του, με αποτέλεσμα το άτομο να αποφεύγει τις κοινωνικές συναναστροφές και την έκθεσή του.

Οικονομικές υποχρεώσεις: Οι οικονομικές υποχρεώσεις αυξάνονται ιδιαίτερα στη διάρκεια του καλοκαιριού εξαιτίας του κόστους των διακοπών και των κοινωνικών υποχρεώσεων. Επιπλέον, για ορισμένα επαγγέλματα το καλοκαίρι αποτελεί περίοδο μειωμένων κερδών. Έτσι, πολλοί άνθρωποι βιώνουν το άγχος και την αγωνία αν θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν και να καλύψουν τις τρέχουσες ανάγκες τους.

Social media: Στην εποχή μας που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυριαρχούν στη ζωή μας η «συμμετοχή» στην καθημερινότητα των γύρω μας είναι διαρκής. Έτσι, οι ανέμελες καλοκαιρινές των φίλων που δημοσιεύονται στα social media, υπενθυμίζουν στους λιγότερο «τυχερούς» το ότι βρίσκονται ακόμα στη δουλειά, ή ότι δεν έχουν τη δυνατότητα να βρεθούν σε κάποιον καλοκαιρινό προορισμό. Αυτό μπορεί να προκαλέσει εκνευρισμό και να αυξήσει τα συμπτώματα κατάθλιψης.

Πώς μπορούμε να προστατευτούμε από την καλοκαιρινή κατάθλιψη;

Είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα σημάδια της εποχικής κατάθλιψης και να τους δίνουμε την πρέπουσα σημασία, καθώς παρόλο που η θερινή κατάθλιψη είναι πιο σπάνια, δεν παύει να είναι εξίσου απειλητική για την ψυχική υγεία του ατόμου. Η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου για την ενασχόληση με καινούριες δραστηριότητες, η άσκηση και η ύπαρξη ενός ισορροπημένου προγράμματος με επαρκή ύπνο μπορούν να λειτουργήσουν θετικά τους καλοκαιρινούς μήνες.  Τέλος, σε περίπτωση που τα συμπτώματα εμμένουν και η διαχείριση του καλοκαιριού μοιάζει δύσκολη είναι σημαντικό να αναζητήσετε την βοήθεια κάποιου ειδικού, αφού η εποχική κατάθλιψη μπορεί με την κατάλληλη θεραπεία να αντιμετωπιστεί, προτού εξελιχθεί σε μια πιο σοβαρή μορφή κατάθλιψης.  

* www.aerton.gr

Εισάγετε το σχόλιό σας

Όνοματεπώνυμο


E-mail:


Κείμενο
0 από 1500 χαρακτήρες



Παρακαλώ γράψτε το νούμερο που βλέπετε παρακάτω στο πεδίο 129


Το μήνυμα σας ΔΕΝ θα δημοσιευτεί εάν:
  • Περιέχει υβριστικά, συκοφαντικά, ρατσιστικά, χυδαία,
    προσβλητικά ή ανάρμοστα με οποιοδήποτε άλλο τρόπο σχόλια.
  • Παραβιάζει το νόμο ή υποκινεί ανθρώπους να διαπράξουν κάποιο έγκλημα.
  • Προκαλεί βλάβη σε ανηλίκους με οποιονδήποτε τρόπο.
  • Παραβιάζει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.
  • Περιέχει στοιχεία που μπορεί να επηρεάσουν δικαστικές διαδικασίες.
  • Διαφημίζει προϊόντα ή υπηρεσίες ή διαδικτυακούς τόπους .
  • Περιέχει προσωπικές πληροφορίες (διεύθυνση, τηλέφωνο κλπ).
  • Δεν είναι σχετικό με το συγκεκριμένο Debate.
Δεν δημοσιεύονται σχόλια γραμμένα σε greeklish ή/και κεφαλαία.