Ν. Σκαρπέλης: "Η δεοντολογία στα ζητούμενα και σχόλια για τις νέες προοπτικές του Γεωλογικού Μουσείου Απειράνθου"

Δημοσίευση: 25.01.2023, 18:19
Τελευταία Ενημέρωση: 25.01.2023, 19:31

ΝΕΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΑΠΕΙΡΑΝΘΟΥ:

Η ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΤΑ ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ

Από Νικόλαο Σκαρπέλη, Ομότιμο Καθηγητή Κοιτασματολογίας ΕΚΠΑ

Αναφέρομαι εδώ σε πρόσφατα γεγονότα για τις «νέες προοπτικές» του Γεωλογικού Μουσείου Απειράνθου και την κάκιστη διαχείριση μιας υπόθεσης από την παρούσα δημοτική αρχή και συνεργάτες της.

Είναι γνωστό ότι -το τότε λεγόμενο- Γεωλογικό Μουσείο Απειράνθου έως το 2016 ήταν σε τραγική κατάσταση και έμοιαζε περισσότερο με αποθήκη δειγμάτων πετρωμάτων και μεταλλευμάτων, που ήταν αποτεθημένα σωρηδόν στο πάτωμα, πάνω σε μεγάλα τραπέζια και σε ράφια, χωρίς επιστημονική ταξινόμηση και χαρακτηρισμούς. Η κατάσταση αυτή αποδεικνύεται με πλήθος φωτογραφιών που είναι στη διάθεση οποιουδήποτε, ορισμένες μάλιστα εξακολουθούν να υπάρχουν σε ορισμένες ιστοσελίδες που δεν ενημερώνονται.

Το 2016 με την θερμή υποστήριξη του τότε Δημάρχου κ. Μανώλη Μαργαρίτη και του Προέδρου του ΝΟΠΠΠΑ Γιάννη Τσολάκη και με σημαντική δική μου συμβολή, πετύχαμε την πλήρη αναμόρφωση του μουσείου, το οποίο και παραδόθηκε το 2017 στο κοινό. Υπήρξε από πλευράς μου κοπιώδης εργασία πολλών εβδομάδων και προσφορά εκατοντάδων δειγμάτων ορυκτών, πετρωμάτων και μεταλλευμάτων, όλα αυτά αφιλοκερδώς. Το σημαντικότερο σε αυτή την δουλειά είναι η σύνθεση και ανάρτηση πρωτότυπων πινακίδων  (posters) υψηλής επιστημονικής αξίας. Όταν λέω πρωτότυπες εννοώ ότι δημιουργήθηκαν (ΔΕΝ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΚΑΝ) ακριβώς για τις ανάγκες του Μουσείου για την ενημέρωση του επισκέπτη για τα εκθέματα, για τη γεωλογία της Νάξου, τη σμύριδα, την ιστορία της εξόρυξης, τους πυριτιόλιθους σαν πρώτη ύλη κατασκευής των προιστορικών εργαλείων στην Στελίδα, τη σημασία των ορυκτών στην καθημερινή μας ζωή και φυσικά το μάρμαρο κ.α.. Εδώ να αναφέρω ότι όλα τα κείμενα όπως και οι εκατοντάδες ετικέτες που έγραψα και τοποθέτησα για τα δείγματα είναι δίγλωσσα.

Το 2018 σε εκδήλωση για καθηγητές μέσης εκπαίδευσης στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή, που οργανώθηκε από τον Σύνδεσμο Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων προβάλαμε το Γεωλογικό Μουσείο Απειράνθου ισότιμα με άλλα μουσεία με προβολή μεγάλου βίντεο για το μάρμαρο της Νάξου και τη διαχρονική σημασία του για την τοπική κοινωνία και τον πολιτισμό, παρόντος του αείμνηστου Μανώλη Γλέζου.

«Μάρμαρο: τέχνη, τεχνική και οικονομία – Το Μάρμαρο της Νάξου» (βίντεο)

«…..αναζητώντας την ομορφιά σμίλευαν το πάλευκο το μάρμαρο για χιλιετίες. Και συνεχίζουν..  γιατί αυτός ο τόπος έχει συνέχεια»
Η προβολή του Μουσείου και του Μαρμάρου της Νάξου στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή (Οκτώβριος, 2017). 

Από το χαιρετισμό του Μανώλη Γλέζου στην εκδήλωση

Η αποδοχή των αποτελεσμάτων όλης αυτής της προσπάθειας από έμπειρους επιστήμονες του κλάδου των γεωεπιστημών και της μεταλλευτικής, εκπαιδευτικούς και το ευρύ κοινό υπήρξε σημαντική και εκφράσθηκε είτε δημόσια είτε προς εμένα προσωπικά.

Το 2020 έγινε προκήρυξη από το Υπουργείο Πολιτισμού προγράμματος ΓΙΑ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΣΕ ΔΡΑΣΕΙΣ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΤΟΥ ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ για τη δημιουργία ιστοσελίδας με σκοπό την παρουσίαση του Γεωλογικού Μουσείου Απειράνθου, την ανάδειξη της γεωλογικής ιστορίας της Νάξου και των Μικρών Κυκλάδων και της άρρηκτης σχέσης των κατοίκων του νησιού με τη γη τους. Θεωρήθηκε ότι μπορούσαν τόσο το Μουσείο Καμπανέλλη όσο και το Γεωλογικό να υποστηριχθούν από το Υπουργείο Πολιτισμού, αφού στην εποχή μας τα αντικείμενα και το υλικό ψηφιοποιούνται και είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο.

Κλήθηκα και συνέταξα το κείμενο της πρότασης που αναφερόταν σε δράσεις για το Γεωλογικό Μουσείο Απειράνθου, το οποίο περιελάμβανε λεπτομερείς προτάσεις για την κατασκευή ιστοσελίδας και για δράσεις ψηφιοποίησης και παραγωγής βίντεο και προβολής του Μουσείου (λεπτομέρειες στην διάθεση όποιου ενδιαφέρεται). Το συγκεκριμένο κείμενο - αυτούσιο - περιλήφθηκε στην τελική πρόταση του Δήμου, η οποία και υποβλήθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού με υπογραφή του σημερινού δημάρχου την 30Η/4/2020. Το αποδεικτικό στοιχείο βρίσκεται ως επισυναπτόμενο στα εισερχόμενα της 29ης/4/2020 του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της υπεύθυνης τότε υπαλλήλου του τότε ΝΟΠΠΠΑΠΑ, η οποία και χειρίσθηκε με επιτυχία το θέμα και στα εξερχόμενα του δικού μου.

Ορισμένες από τις προτάσεις

1. Δημιουργία βίντεο: Τίτλος «Στη Γη των Ναξίων: εδώ που με πέτρα στην πέτρα σμιλεύθηκε ένας μεγάλος πολιτισμός».

2. Δημιουργία ψηφιακού υλικού: φωτογραφίες υπαίθρου διαφόρων γεωλογικών δομών, φωτογραφίες ορυκτών και πετρωμάτων, φωτογραφίες ορυχείων και λατομείων από τη Νάξο και το χώρο των Κυκλάδων για εικονική περιήγηση.

3. Δημιουργία βίντεο για τη σμύριδα: «Ιστορικά μεταλλεία σμύριδας, εγκαταστάσεις μεταφοράς και φόρτωσης» με αξιοποίηση και διαθέσιμου φωτογραφικού υλικού.

4. Δημιουργία ψηφιοποιημένου εκπαιδευτικού προγράμματος με θέματα γεωλογικού περιβαλλοντικού και πολιτιστικού περιεχομένου, ώστε το Γεωλογικό Μουσείο Απειράνθου να μετατραπεί σε έναν μικρό σύγχρονο εκθεσιακό χώρο και ταυτόχρονα μία πηγή πληροφόρησης μέσα από το διαδίκτυο για τη γεωλογία, τις ιστορικές πρώτες ύλες και την συμβολή τους στην ανάπτυξη του τόπου και ενός μοναδικού πολιτισμού.

Για την τύχη της πρότασης αυτής - η οποία τυχαία έμαθα ότι χρηματοδοτήθηκε για το τμήμα της που αφορούσε το Γεωλογικό Μουσείο Απειράνθου - ουδέποτε ενημερώθηκα τόσο εγώ όσο και όσοι είχε προγραμματισθεί να εργασθούν για την υλοποίησή του. Η ενέργεια αυτή αποτελεί ΑΜΕΛΕΙΑ, ΑΓΕΝΕΙΑ και ίσως δείχνει και κάποιου τύπου υστεροβουλία από πλευράς Δημοτικής αρχής.

Να σημειώσω εδώ ότι τα τελευταία χρόνια έχουν διατεθεί δεκάδες χιλιάδες ευρώ προς διαφόρους για τη «λειτουργία» των μουσείων, αλλά αμφιβάλλω αν δόθηκε ένα ευρώ για την ολοκλήρωση ορισμένων βιτρινών για την προσθήκη δειγμάτων όπως κατά καιρούς είχε ζητηθεί.

Με λύπη μου τώρα διαπιστώνω ότι η τεράστια προσπάθεια που έγινε από την προηγούμενη Δημοτική αρχή (κ.κ. Μαργαρίτης και Τσολάκης) με την δική μου επιστημονική ευθύνη και ενεργό συμμετοχη και συνεργασία για τον σχεδιασμό, οργάνωση και προβολή του νέου μουσείου το 2017-18 και 2020 αγνοείται ή σκοπίμως αποκρύπτεται, τόσο από τον Δήμο όσο και από τους μελλοντικούς συνεργάτες του. Η ενέργειά τους αυτή χαρακτηρίζεται επιεικώς ως άκρως μικροπρεπής και κατακριτέα.

Σε αντίθεση προς αυτού του τύπου την συμπεριφορά επισημαίνω την αναφορά/αναγραφή το 2017 σε εκθέματα και Πινακίδες του Μουσείου των ονομάτων όσων συνέβαλαν στο παρελθόν στην οργάνωση αυτού του Μουσείου και όσων δώρισαν δείγματα (Μανώλης Γλέζος, Σύλλογος Γεωλόγων-Μεταλλειολόγων Κύπρου, Εταιρείες, ΣΜΕ και πολλοί ιδιώτες).

     Την προηγούμενη εβδομάδα υπογράφηκε μία γενικόλογη, άχρωμη και ασαφής στους στόχους και τα μέσα υλοποίησης (λογικό είναι αφού οι λεπτομέρειες των δράσεων υπάρχουν στο γνωστό κείμενο) συνεργασία μεταξύ του Δήμου και της ΕΑΓΜΕ (ΙΓΜΕ) με παράλληλη συμμετοχή Καθηγήτριας του ΕΚΠΑ ειδικής στην «γεωμορφολογία - μεταβολές θαλάσσιας στάθμης – Γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών», δηλαδή μη ειδικής στα επιστημονικά αντικείμενα που άπτονται της θεματολογίας και των εκθεμάτων του Γεωλογικού μουσείου.

Πρέπει να γίνει σαφές ότι η ψηφιοποίηση δεν πρέπει να στοχεύει στον εντυπωσιασμό του ενδιαφερομένου, δεδομένου ότι εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με προϊόν προς πώληση. Μπορεί μεν να γίνει με τεχνικές που γνωρίζουν μη-γεωλόγοι (γι αυτό και είχαν ενταχθεί στο πρόγραμμα κατάλληλοι φωτογράφοι κλπ), αλλά η επιτυχία του εγχειρήματος ψηφιοποίησης και παραγωγής βίντεο και προβολής του Μουσείου στηρίζεται στην επιλογή θεμάτων και στην κατάλληλη προβολή τους μέσω ψηφιακών μέσων, η οποία μπορεί να γίνει μόνον από γεωλόγο-έμπειρο γνώστη του αντικειμένου. Η πολυετής εμπειρία όλων στο αντικείμενο, αυτό δείχνει.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ - ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ

1. Η αντιδεοντολογική έως αγενής συμπεριφορά από πλευράς της Δημοτικής αρχής είναι κατακριτέα, ενώ η Δημοτική αρχή οφείλει στο μέλλον να σέβεται την προσφορά όσων εθελοντικά προσφέρουν. Θεωρώ ότι αυτού του είδους η αντιμετώπιση αποθαρρύνει σοβαρούς επιστήμονες να προσφέρουν στο νησί και ζημιώνει την Νάξο.

2. Να εξασφαλισθεί προς όφελος του Μουσείου η ποιότητα της εργασίας που σχεδιάζεται να ολοκληρωθεί μετά την γενικόλογη Συμφωνία μεταξύ του Δήμου και της ΕΑΓΜΕ.

3. Ο Δήμος οφείλει να διατηρήσει στην πιθανή μελλοντική ιστοσελίδα του Μουσείου την αναφορά που γίνεται σήμερα στο www.naxos.gr/γεωλογικό-mουσείο-απειράνθου:

«Ο σχεδιασμός των Αιθουσών, η σύνθεση των ενημερωτικών κειμένων και ο εμπλουτισμός της συλλογής με σειρά νέων δειγμάτων έγινε με την πρωτοβουλία και αφιλοκερδή προσφορά του Ομότιμου Καθηγητή Κοιτασματολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Νικολάου Σκαρπέλη».

4. Η εξασφάλιση του ηθικού δικαιώματός ιδιοκτησίας μου στην όλη εργασία και στο περιεχόμενο του συνόλου των επιστημονικών κειμένων με αναγραφή στις Πινακίδες (posters) των λέξεων «σύνθεση: Νικόλαος Σκαρπέλης, 2017 – compiled by Nikolaos Skarpelis, 2017».

• Δείτε εδώ τι είχε δηλώσει το 2016 στο Cyclades Voice και στη Δανάη Μαύρου για την αναβάθμιση και τις προοπτικές του Μουσείου Γεωλογίας Απειράνθου ο καθηγητής

Newsroom Cyclades Voice

Δείτε επίσης

Λαμπαδηφορία στη Νάξο!